Ασπροπόταμος
39.6333° N, 21.3000° E
“Ασπροπόταμος (ή πιο γνωστός ως Αχελώος), ο 2ος μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας.Ένα στοιχείο της φύσης τόσο εμβληματικό που “βάφτισε” μια ολόκληρη περιοχή, επισκιάζοντας σε φήμη τα τοπικά βουνά της Πίνδου και τα δάση που την περικλείουν.”
.
.
.
Ήταν βαρύς χειμώνας, με την χώρα βυθισμένη για τα καλά μέσα στην κρίση κι εμείς, ακροβατώντας ανάμεσα στην παράνοια των καιρών και την δίψα μας για το ταξίδι, διασχίζαμε υγρά και μουντά τοπία της Στερεάς Ελλάδας.
Εντελώς απρογραμμάτιστα και αφημένοι απόλυτα στον ταξιδιωτικό αυθορμητισμό που μας κυρίευε, αποφασίσαμε να ανέβουμε από τα πεδινά χωριά των Τρικάλων στα σύνορα της Θεσσαλίας με την Ήπειρο, στην καρδιά της νότιας Πίνδου. Χωρίς να ξέρουμε πολλά εκ των προτέρων, η γνωριμία μας με την περιοχή του Ασπροποτάμου αποδείχτηκε επεισοδιακή και δύσκολη. Καθώς αφήσαμε πίσω 2-3 περαστικά χωριά και πήραμε την φιδωτή ανηφόρα που οδηγεί στον ''αυχένα΄΄, οι κοτρώνες που είχαν πέσει στο οδόστρωμα από την ασταμάτητη βροχή των προηγούμενων ωρών, μας έκλεισαν το δρόμο. Ευτυχώς, γυρίζοντας πίσω και για καλή μας τύχη, βρήκαμε ξυλόσομπα, μεζέδες και ‘’καταφύγιο'' για τη νύχτα στην κοντινή Καστανιά. ‘‘Μείνετε εδώ απόψε’’, μας είπαν οι ντόπιοι στο γραφικό καφενείο, ‘‘και αύριο θα ανοίξει ο δρόμος’’.
.
.
.
Την επόμενη μέρα, και αφού μας πληροφόρησαν ότι ο δρόμος άνοιξε, ξανανηφορίσαμε για τα ορεινά.
Η διαδρομή ακολουθεί πιστά το μεγαλείο της μοναχικότητας που αναζητούμε στα ταξίδια μας: εμείς κι ο δρόμος, εμείς κι ο κόσμος…
ένας κόσμος με δάση από οξιές, βελανιδιές και έλατα, πατημασιές αρκούδων και αλεπούδων στο χιόνι, τεμπέλικα τσοπανόσκυλα που κάθονται ξάπλα στην άκρη του δρόμου έξω από τα χωριά (μην πας κοντά, είναι άγρια και τα βάζουν με λύκους τα βράδια) και νερό στο ρέμα που κινείται παράλληλα με μας. Σε τέτοια μέρη συνειδητοποιείς ότι είσαι απλά ένα μικρό κομμάτι της φύσης- και σίγουρα όχι το σπουδαιότερο. Σε αυτήν την τεράστια έκταση που περιλαμβάνει ένα μεγάλο σύμπλεγμα από 8 δάση, επιβλητικά βουνά που ξεπερνούν το υψόμετρο των 2.000μ., εκτεταμένο δίκτυο από μικρά ποτάμια που σχηματίζουν τον <<Άσπρο>>, όπως τον λένε κάποιοι ντόπιοι, υπάρχουν και ανθρώπων έργα που προσελκύουν τους επισκέπτες: πανάρχαια πέτρινα γεφύρια και βρύσες, λιθόκτιστα ξωκλήσια, και πανέμορφα πετρόχτιστα χωριά, ξεχασμένα από το Θεό και αφημένα στο έλεος του χειμώνα.
Εδώ οι οικισμοί έχουν μακραίωνη ιστορία και παράδοση στην νομαδική κτηνοτροφία, οι κάτοικοί τους ήταν και είναι Βλάχοι. Σήμερα είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένοι το χειμώνα και αποκτούν ζωή από τον Ιούνιο μέχρι και το Σεπτέμβριο, όταν οι κτηνοτρόφοι επιστρέφουν με τα κοπάδια τους από τα χειμαδιά του θεσσαλικού κάμπου.
Ανάμεσα στην εποχική παρακμή, τη ''νεκρίλα'' και τη νουάρ αισθητική του ελληνικού χειμώνα που‘’ντύνει'' τα ορεινά χωριά, υπάρχουν ελάχιστες καπνισμένες σόμπες χειμώνα-καλοκαίρι.
Είναι από τα καφεταβερνεία/μεζεδοπωλεία που λειτουργούν πάντα και ζεσταίνουν τους περαστικούς ορειβάτες με τσάι και τσίπουρο ή ταίζουν τα ζευγαράκια και τις παρέες που πετάγονται εδώ για μια μονοήμερη του σαββατοκύριακου. Μόνο 3-4 όλα κι όλα για όλη την περιοχή, άνετα θα γίνονταν βουβοί πρωταγωνιστές κινηματογραφικής ταινίας, αν ο David Lynch είχε περάσει από εδώ. Οι ιδιοκτήτες τους, σωστοί ακρίτες, βαστούν τα μπόσικα, περιμένοντας το καλοκαίρι τους ντόπιους από τον κάμπο να ανταλλάξουν ιστορίες και κουτσομπολιά για το χωριό και να γεμίσουν τις πλατείες των χωριών τους.
Αν θες να δεις κόσμο ή αναζητάς εξεζητημένα σαλέ, σου συνιστώ να μην ανέβεις εδώ πάνω. Σε αυτή τη γη κυριαρχεί η grungy ορεσίβια και αγνή αισθητική. Αυτή του Βλάχου.
Εδώ είναι για αναχωρητές, για αγνούς φυσιολάτρες, μανιώδεις φωτογράφους και εραστές της απλότητας. Μεζεδάκι με ντόπιο τσίπουρο, καφέ στη χόβολη ή βουνίσιο τσάι, ψάρεμα πέστροφας, μονοπάτια που οδηγούν σε αλπικές λίμνες και βόλτες σε καταρράκτες, off-road διαδρομές με 4x4 και ποδήλατο βουνού. Α! Και πολύ κρύο για τους άμαθους. Ανεξαρτήτως εποχής.
.
.
.
Τελικά, η γνωριμία μας με τα χωριά του Ασπροποτάμου μας στιγμάτισε. Γιαυτό ερχόμαστε ξανά και ξανά.
Άλλες εποχές, με άλλα χρώματα τριγύρω και άλλο συναίσθημα κάθε φορά…Ο Ασπροπόταμος δεν είναι από τους προορισμούς που κερδίζουν στις εντυπώσεις, δεν είναι από τις ''απαστράπτουσες'’ περιοχές περιχυμένες με μπόλικη αστερόσκονη.. είναι από εκείνες που πρέπει να ψάξεις εσύ για να βρεις τη λάμψη τους..
Αν ήταν άνθρωποι, δε θα ήταν αυτοί οι υπερφίαλοι φωνακλάδες που τραβούν την προσοχή και εκβιάζουν το βλέμμα σου. Είναι από τους πνευματώδεις ανθρώπους που μιλάνε λίγο και κοιτούν στοχαστικά αλλά όταν ανοίξουν το στόμα τους, σε γοητεύουν. Μη σου πω σε έχουν ήδη αποπλανήσει…
info
Ο Ασπροπόταμος (ή πιο γνωστός ως Αχελώος) πηγάζει από το όρος Λάκμος (ή αλλιώς Περιστέρι) της Νότιας Πίνδου και αφού διανύσει φαράγγια, δάση, τεχνητές λίμνες και πεδιάδες σε μια διαδρομή 220 περίπου χιλιομέτρων, εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος. Τα χωριά του Ασπροποτάμου αποτελούν μια ενότητα παραδοσιακών οικισμών που είναι χτισμένοι παράλληληα στη ροή του: η Αγία Παρασκευή (υψόμετρο 950 μ.), η Αθαμανία (υψόμετρο 900μ.), η Ανθούσα (υψόμετρο 1.100μ.), το Γαρδίκι (υψόμετρο 1.100μ.), η Πολυθέα (υψόμετρο 1.150μ.), η Κρανιά (υψόμετρο 1.150μ.), η Μηλιά (υψόμετρο 950 μ.), το Στεφάνι (υψόμετρο 1.350μ.), η Καλλιρρόη (υψόμετρο 1.040μ.), το Κατάφυτο (υψόμετρο 1.000μ.), το Χαλίκι (υψόμετρο 1150μ.), η Ανθούσα (υψόμετρο 1.100μ.). Όλη η περιοχή είναι ενταγμένη στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000 λόγω της πυκνής βλάστησης, του σπάνιου οικοσυστήματος και της σημαντικής πανίδας που ενδιαιτεί στα γύρω βουνά. Αρκούδες, λύκοι, αγριογούρουνα, λαγοί και αλεπούδες είναι μερικά από τα θηλαστικά της περιοχής. Στα Δολιανά συναντάται η εντυπωσιακή Μονή Τιμίου Σταυρού με τους 13 τρούλους και στην Αγία Παρασκευή ο δύσκολα προσεγγίσιμος καταρράκτης «Του διαβόλου το μαντάνι» που είναι ο μεγαλύτερος σε όλη την περιοχή (15 μέτρα ύψος). Στην Ανθούσα βρίσκεται το δίτοξο γεφύρι του Μίχου -ίσως το σημαντικότερο της περιοχής- και έξω από το χωριό το άλλοτε μοναστήρι της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας. Στο Χαλίκι βρίσκονται τα 2 πέτρινα γεφύρια του χωριού και το μονοπάτι που οδηγεί μέχρι τις πηγές του Αχελώου αλλά, πάνω απ’όλα και σπουδαιότερο, το μονοπάτι που φτάνει στη δρακόλιμνη Βερλίγκα κοντά στην κορυφή του Λάκμου.
